De zaak Spelonk

Vrijdag 24 augustus. Bloedheet, de noordoostpassaat is al een paar dagen weggevallen, enkele honderden kilometers noordelijker trekt tropische storm Isaac door het Caribisch gebied. De orkaan steelt de wind zegt men hier. Op de binnenplaats van Fort Oranje op Bonaire staat een rijtje wachtenden voor de rechtbank. Bewakers controleren tassen, de telefoon moet uit. Het geel gepleisterde historische Fort Oranje is eigendom van het Eilandgebied Bonaire, de vier antieke lopen wijzen over de rimpelloze azuurblauwe zee. Restauratie is dringend nodig: de scheuren in de buitenmuur van het Fort zijn de laatste maanden in hoog tempo een maatje groter geworden.

In de kleine rechtszaal zijn alle stoelen bezet, op het staatsieportret van de koningin staat prins Claus nog aan haar zijde. Het is een bijzondere middag, de spanning is voelbaar. Het is dan ook een unieke gebeurtenis. De vooraanstaande Nederlandse advocaat Geert- Jan Knoops is met zijn advocatenteam naar Bonaire gekomen om bij het Hof van Justitie een herzieningsverzoek in te dienen.

In juli 2005 werden bij de vuurtoren Spelonk op het afgelegen rotsachtige terrein van de oude plantage Bolivia de lichamen van de twee broers Martis, 18 en 24 jaar, gevonden. Doodgeschoten. Alles wees op een regelrechte liquidatie. Hun ouders hebben de sinistere plek gemarkeerd met een kruis en een krans van kunstbloemen.

In de zaak Spelonk worden vier mannen veroordeeld, het motief was een mislukte drugsdeal. Twee van hen, Nozai Thomas en Andy Melaan, zitten vandaag op de eerste rij. Thomas is op eigen gelegenheid gekomen, hij heeft zijn straf van acht jaar inmiddels uitgezeten. Melaan wordt vanuit de gevangenis overgebracht. Hij heeft - ondanks zware druk - altijd volgehouden onschuldig te zijn, maar is, tot in cassatie, tot vierentwintig jaar veroordeeld. Tussen de beide mannen zit een tolk. Vlak achter hen zit Lucio Ricardo, de vriendelijke gepensioneerde gerechtspsycholoog uit Curaçao. De man aan wiens vasthoudendheid het is te danken dat Knoops zich in de zaak verdiepte. Opmerkelijk, want de conclusie van de review in 2009 onder leiding van de Amsterdamse oud-hoofdofficier van justitie Leo van Wijk was, dat er weliswaar het nodige was aan te merken op het onderzoek naar de dubbele moord, maar dat er geen reden was voor een herziening.

In zijn doorwrochte pleidooi brengt Knoops nieuwe bewijzen naar voren en vertelt dat hij een dag eerder een reconstructie heeft uitgevoerd. Met toevallig dezelfde atmosferische omstandigheden als in de nacht van de moorden: een orkaan in het noorden, windstil op Bonaire. Anders dan normaal draagt het geluid van wegrijdende auto's en schoten dan enkele honderden meters verder. Knoops vraagt om een herziening van het vonnis. De plaatsvervangend procureur-generaal Serge Lukowski erkent dat er fouten zijn gemaakt maar vraagt het Hof om de zaak te behandelen als een cold case onderzoek. Daarvoor is een half jaar nodig. Wat betreft Lukowski is er ook geen reden om Melaan hangende het onderzoek vrij te laten.

Na afloop praat ik even met de vader van Andy Melaan. De teleurstelling is van zijn gezicht af te lezen dat het Hof pas op 13 september uitspraak doet. 'Nog langer wachten, hij zit al zo lang onschuldig vast'. Dan ziet hij zijn zoon langskomen die door twee politiemensen naar een gereedstaand busje wordt gebracht. Hij loopt vergeefs achter hem aan, ik zie dat hij zijn handen krampachtig balt. Wanneer het Hof besluit het vonnis te herzien, is dat de eerste erkende gerechtelijke dwaling op de Antillen. Het zou me niet verbazen, op Bonaire is alles mogelijk.

De volgende dag mail ik de uitgever van mijn boek dat op 10 oktober uitkomt. Redacteur Marleen is bezig met de opmaak van de tekst. In een van de hoofdstukken komt de zaak-Spelonk even aan de orde. Voor de zekerheid besluiten we het woord 'drugs' als motief te schrappen.


http://www.vandorp.net/titel.asp?id=202