vrijdag 21 juni 2013

Debat (2)


Een hele dag naar het computerscherm turen om via www.eerstekamer.nl het debat in de Eerste Kamer over het 'Koninkrijk' te volgen. Saai? Zonde van mijn tijd? Integendeel. Goed voorbereide Kamerleden met scherpe vragen. Veel zorgen over Sint Maarten en Curaçao, minder over Aruba. De lastigste vragen kreeg minister Plasterk over de BES-eilanden waar Nederland zelf verantwoordelijk voor is. De Eerste Kamer is door een werkbezoek aan de 'bijzondere gemeenten' begin dit jaar uitstekend op de hoogte wat er speelt en dat was te merken.   

Zo stelde VVD-Kamerlid Van Kappen een niet mis te verstane vraag: 'Dan is er nog het punt van de evaluatie. Vooral op Bonaire en op Statia wordt de evaluatie in 2015 door een deel van de bevolking gezien als mogelijkheid om de integratie in het Nederlandse staatsbestel terug te draaien en te komen tot een vorm van 'vrije associatie' met Nederland. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties spreekt echter over fine-tuning van de huidige constructie. Wat als de bevolking een referendum wil, met als optie een 'vrije associatie' met Europees Nederland of een andere constructie? Zal de minister zich verzetten tegen de roep om een referendum of niet? En als de meerderheid in een referendum kiest voor een andere constructie, zijn er dan scenario's ontwikkeld voor de wijze waarop we met een dergelijke uitslag om moeten gaan'.  

Plasterk geeft met veel omhaal van woorden antwoord. Ja, het staat de eilanden vrij zelf een referendum te organiseren maar nee, niet alle smaken bestaan. Hij spreekt over een aantal staatkundige varianten waaruit kan worden gekozen en over het verlies van het Nederlandse paspoort. Opvallend is dat de minister, ook na aandringen, niet ingaat op de concrete vraag van Van Kappen wat er gebeurt als de bevolking van Bonaire of Statia kiest voor een 'vrije associatie'. Het is duidelijk dat de minister het 'V-woord' liever niet in de mond neemt. Geen onverschilligheid maar bewuste strategie.    

Terug in de tijd. In 1993 onderhandelen Nederlandse en Antilliaanse politici over de onwerkbare constructie van het land Nederlandse Antillen. Alternatieven passeren de revue. Premier Lubbers en minister Hirsch Ballin komen voor de kleine eilanden als Bonaire met een voor het Koninkrijk nieuwe staatkundige variant op de proppen: het Koninkrijkseiland. Bonaire stelt zelf wet- en regelgeving vast, probeert zoveel mogelijk zelf te doen en vraagt Nederland om hulp voor taken waar het eiland te klein voor is. Een staatkundig model dat verschillende eilanden in de Caribbean hebben. In volkenrechtelijke termen: een 'vrije associatie' met het oude moederland. Twintig jaar later noemt de commissie-Jesurun het Koninkrijkseiland ook in haar voorstel om de 'Nederlandse Antillen' op te heffen en alle eilanden een eigen relatie met Nederland te geven.  

Bij het referendum in 2004 pleit het Bonairiaanse bestuurscollege van Ramonsito Booi voor optie B: 'directe banden' met Nederland. Verwarring alom. Wat houden 'directe banden' precies in? Is het wel of geen integratie binnen Nederland? Integratie wil bijna niemand, terugkeer in de schoot van het voormalige koloniale moederland ligt uiterst gevoelig. In een ultieme poging klaarheid te brengen stuurt de voorzitter van de referendumcommissie, Arthur Sealy, de volgende boodschap de wereld in; optie B betekent dat Bonaire uit de Nederlandse Antillen stapt maar deel blijft uitmaken van Koninkrijk. Bonaire heeft bij deze optie een eigen parlement en regering, doet alles zoveel mogelijk zelf en vraagt Nederland alleen om hulp wanneer Bonaire het zelf niet aan kan. De boodschap die in drie talen verschijnt, is klip en klaar; de angst die bij veel mensen leeft dat 'directe banden' integratie inhoudt is ongegrond. De bevolking kiest met een kleine meerderheid voor optie B.  

In feite is optie B het model van Koninkrijkseiland. Een 'vrije associatie' met Nederland. Toch gaat het anders. De Raad van State speelt een cruciale rol in die koerswijziging. In 2006 komt de Raad met een verhaal waarin Bonaire niet een staatkundige positie binnen het Koninkrijk krijgt maar binnen Nederland. Bonaire krijgt de status van 'openbaar lichaam', een soort bijzondere gemeente. Om eventuele bezwaren te ondervangen voegt de Raad er aan toe dat dit volgens het internationale recht gezien kan worden als 'een vorm van vrije associatie'. Later bij de uitwerking wordt 'vrije associatie' overigens niet meer genoemd.  

De keuze voor 'directe banden' blijkt dus wel degelijk uit te pakken als integratie binnen Nederland. Maar het blijkt ook nog eens een vlees-noch-vis oplossing te zijn. Want de ingrijpende stap van integratie is volgens een resolutie van de VN alleen toegestaan wanneer er sprake is van gelijke rechten voor burgers in het moederland en de voormalige kolonie. Het Franse model dat sinds 1946 bestaat. Nederland piekert niet over gelijke rechten en legt de ongelijkheid zelfs wettelijk vast.  

In 2010, na een bestuurswisseling, probeert het nieuwe bestuurscollege de weg terug te vinden naar 'vrije associatie'. De eilandsraad neemt een referendumverordening aan, maar gezaghebber en gouverneur verhinderen dat het tot een volksraadpleging komt. Er zijn veel sappige details over die periode te vertellen, bottom-line is dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geen enkele discussie wenst over een andere status voor Bonaire. De directeur Koninkrijksrelaties meldt dat er in Den Haag geen enkel politiek draagvlak is voor de optie 'vrije associatie'. Op zich kan ik me daar best wat bij voorstellen. Tot 2010 had Nederland te maken met twee landen: Aruba en de Nederlandse Antillen. Na de opheffing van de Nederlandse Antillen zijn dat er drie: Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Bij onderhandelingen over onderwerpen die het Statuut, de grondwet van het Koninkrijk, raken moeten alle onderhandelingspartners het met elkaar eens zijn. Een vrije associatie voor Bonaire zou betekenen dat er nog een onderhandelingspartner bij komt. Vanuit het standpunt van 'Den Haag' is te begrijpen dat men niet zit te wachten op nog een mogelijke lastpost aan tafel.   

Het debat in de Eerste Kamer heeft me gesterkt in de opvatting dat Nederland, lees BZK, werkelijk alles in het werk zal stellen om te voorkomen dat op Bonaire een referendum wordt georganiseerd waarin het 'V-woord' voorkomt. In ieder geval tot 2015. Een cruciaal jaar met verkiezingen voor de eilandsraad én de evaluatie van 'vijf jaar openbaar lichaam'. BZK heeft geluk; er zit een Bestuurscollege waarvan gedeputeerden hebben verklaard dat - ook al zou de meerderheid van de bevolking een referendum willen - zij dat niet zullen organiseren.  

Ik heb er lang over nagedacht wat de houding van BZK betekent voor mensen die ijveren voor een referendum. Een pijnlijke boodschap: vergeet het! Ook al komt er een referendum en de bevolking kiest voor een 'vrije associatie', dan nog zal met Nederland onderhandeld moeten worden over wie wat gaat doen en vooral wie dat gaat betalen. It takes two to tango. En ik denk niet dat Nederland zich daar ooit voor zal lenen.  

De ongemakkelijke waarheid is dat Bonaire - tegen de internationale regels - Nederland is 'ingerommeld'. Het zal moeilijk, misschien zelfs onmogelijk, worden daar ooit nog uit te komen. Tenzij de bevolking voor onafhankelijkheid kiest, maar dat is iets voor latere generaties. De andere kant is dat, ook al is er veel onvrede met de huidige situatie, de meerderheid van de bevolking wel heeft toegelaten dat het zover is gekomen. Ik denk dat het voor degenen die verlangen naar meer zeggenschap over hun eigen eiland, effectiever is om na te gaan denken over mogelijkheden voor meer zelfbestuur binnen Nederland. Die zijn er, in mijn volgende blog zal ik daar op ingaan.




http://www.vandorp.net/titel.asp?id=202

2 opmerkingen:

  1. Wij bieden leningen met 3%, bieden wij schuld consolidatie leningen, business lening, persoonlijke lening, autoleningen, hotel leningen, student lening, persoonlijke lening Home herfinancieren leningen, voor meer informatie Email: (trustenquiry05@gmail.com)
    ----------------------------------------------------------------------------

    We offer loans with 3%,we offer Debt consolidation loans, business loan, Private loan,car loans, hotel loans, student loan, personal loan Home Refinancing Loans,For more details Email: ( trustenquiry05@gmail.com )

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Finance offer apply now
    We give out loan to individuals and organisations in need of financial assistance, that have a bad credit or in need of money to pay bills,to invest on business. Please write back if interested. contact email:alticocaps@gmail.com

    BeantwoordenVerwijderen