vrijdag 4 januari 2013

Ziektekosten


Januari 2010, een week voor de laatste verkiezingen voor het Antilliaanse parlement. Een volle zaal in Jeugdhuis Jong Bonaire, de Rijksdienst Caribisch Nederland heeft een informatiebijeenkomst georganiseerd. Antilliaanse hapjes en drankjes na afloop. Muziek. Negen van de tien aanwezigen is Europees Nederlands. Ik schuifel voorzichtig naar binnen, op krukken, het gevolg van een gescheurde enkelband. Gevallen bij de Ikea in Amsterdam. Henk Kamp, op dat moment een jaar BES-commissaris, geeft uitleg over de veranderingen die de integratie binnen Nederland met zich mee zal brengen. Iedere zin die hij spreekt wordt door een tolk in het Papiaments vertaald. Veel beloften: alles wordt beter, niets slechter. Nederland wil alleen maar het beste voor de bevolking. Kamp wijst op de betrouwbaarheid van politiek Den Haag: 'afspraak is afspraak'.

Ook de veranderingen in de gezondheidzorg komen aan bod. Kamp heeft twee belangrijke troeven; gepensioneerden hoeven straks geen ziektekostenpremie meer te betalen (wat later niet zo blijkt te zijn) en -wijzend naar mijn ingetapete voet- fysiotherapie wordt in tegenstelling tot Nederland op de BES-eilanden in de nieuwe zorgverzekering wel vergoed. In ieder geval de eerste twintig behandelingen. Applaus. Een aanwezige ambtenaar fluistert me toe dat dat nog niet zeker is, dat is waarschijnlijk een iets te rooskleurig beeld. Uiteindelijk blijken bij de invoering van de zorgverzekering in 2011 de twintig behandelingen te zijn teruggebracht tot negen.

Twee weken geleden, vlak voor Kerst, stuurde minister Edith Schippers van Volksgezondheid een brief over de versobering van de BES-zorgverzekering. Ingangsdatum is januari 2013. Een paar dagen voor invoering, zonder overleg met de beroepsgroepen. De BES-verzekering wordt meer in lijn met de Nederlandse basisverzekering gebracht, de minister gaat ook nog studeren op 'eigen bijdragen' zoals in Nederland. Om er één maatregel uit te lichten: patiënten moeten vanaf nu de eerste twintig behandelingen bij de fysiotherapeut zelf betalen. Wat de minister lijkt te vergeten is dat de meeste Nederlanders op hun basisverzekering een aanvullende verzekering hebben bijvoorbeeld voor fysiotherapie of orthodontie. Op de BES bestaat die mogelijkheid niet. Gisteren sprak ik iemand bij wie vandaag gips wordt verwijderd. Of de noodzakelijke fysiotherapie wordt vergoed, is nog maar de vraag. De huisarts hoopt van wel, de breuk dateert van 2012.

Belangrijkste reden voor het snijden in de zorgverzekering zijn de oplopende kosten van de gezondheidszorg. Het ministerie van Volksgezondheid was in 2011 (het eerste jaar van de nieuwe zorgverzekering) 85 miljoen dollar kwijt aan de gezondheidszorg op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. De 22.000 inwoners (en werkgevers) brachten bij elkaar 42.5 miljoen dollar aan ziektekostenpremie in het laatje. Volgens Schippers zijn de kosten in 2012 gestegen tot 100 miljoen dollar, de prognose is 96 miljoen voor 2013 en 131 miljoen in 2016. Overigens kost de gezondheidszorg in Europees Nederland per inwoner bijna twee keer zoveel als op de BES-eilanden.

 Natuurlijk is er niets op tegen om de kosten van de gezondheidszorg kritisch te bekijken maar dan wel fundamenteel. De manier waarop de gezondheidszorg nu is georganiseerd komt uit een Haagse - ambtelijke - koker. In plaats van gebruik te maken van bijvoorbeeld specialisten uit Curaçao en Aruba worden nu vanuit Nederland voortdurend artsen, verpleegkundigen, ambulancepersoneel, echografisten en andere specialismen ingevlogen. Er is niet veel fantasie voor nodig om te bedenken dat de keuze voor deze constructie goud geld kost. Levert de nieuwe opzet van de gezondheidszorg op wat iedereen er van had gedacht, kan het misschien goedkoper? Waarom is de beroepsgroepen op de BES-eilanden niet gevraagd om met voorstellen te komen voor bezuiniging?  

Ook de kosten die minister Schippers noemt zijn ondoorzichtig. Gaat het om structurele of eenmalige kosten? De aanschaf van een CT-scan, nieuwe apparatuur, de verbouwing van het Mariadal ziekenhuis, het zijn allemaal eenmalige kosten en verhullen de werkelijkheid achter de kille cijfers. Wat kost de exploitatie van de dagelijkse gezondheidszorg op de BES-eilanden eigenlijk?  

Wat me al een paar dagen bezighoudt is de vraag hoe er op het ministerie van Volksgezondheid over de BES-eilanden wordt gedacht. Wat betekent wat nu gebeurt? Denken ze echt dat de situatie hier vergelijkbaar is met Nederland, weten ze niet dat de helft van de bevolking onder de armoedegrens leeft, dat voor veel mensen het zelf betalen van bijvoorbeeld de fysiotherapeut onbetaalbaar is? Dat het niet vergoeden van fysiotherapie het einde van deze beroepsgroep betekent?  

In Nederland is het ondenkbaar om een dergelijke ingrijpende versobering 'overnight' te introduceren, op de BES-eilanden is kennelijk een brief en persbericht voldoende.
 
 

2 opmerkingen: