Paradise lost?

Twee gewelddadige overvallen binnen enkele uren. Drie gewonden. Bloederige foto's. Een oude dame vastgebonden terwijl de overvallers haar winkel en huis doorzoeken. Afschuwelijk. Zeven overvallen binnen tweeënhalve week.

Gisteren organiseerde korpschef Jan Rooijakker een persconferentie over de golf van overvallen die Bonaire in zijn greep heeft. De overvallen zijn geen 'incident' meer maar een 'probleem'. Dat vraagt om een andere aanpak. De politie heeft een apart team gevormd dat rechtstreeks rapporteert aan de korpschef en hoofdofficier van justitie David van Delft. Belangrijk zijn ook de cijfers: dit jaar zijn er tot april 15 berovingen geweest, in 2012 waren dat er 13 en in 2011 nog 11. Twee jaar geleden was de recherche op slechts 30 procent van zijn sterkte, nu op 75 procent.

De overvallen passen in een verontrustende toename van de criminaliteit. Opvallend is dat zowel Van Delft als Rooijakker expliciet een verband leggen met het 'dure leven' en de toenemende armoede. Overvallers nemen behalve de laptop en televisie ook de inhoud van de koelkast mee. Eten voor thuis.

Niet alleen op Bonaire, ook op Sint Eustatius en Saba neemt de criminaliteit toe. Zo voorspelbaar. De kloof tussen rijk en arm, tussen mensen die het dure leven wél en degenen die dat niet kunnen betalen, wordt steeds groter. Dat zet kwaad bloed. Terwijl een deel van de autochtone bevolking verarmt, komen er vanuit Europees Nederland nieuwe welgestelde inwoners binnen die Bonaire als 'hun' eiland beschouwen. In huizen wonen die voor de lokale bevolking onbetaalbaar zijn en die kunnen kopen wat ze willen. Geen flauw idee hebben van de ingewikkelde samenleving waar ze terecht zijn gekomen: 'dit is Nederland'. Dat is vragen om problemen.

De korpschef stelt terecht dat criminaliteit in de samenleving begint en dat er een taak ligt voor ouders, scholen, sportverenigingen. Maar er is meer aan de hand. Wat ik het meest verontrustend vind is de toename van geweld. Waarom niet alleen iemand van zijn spullen beroven maar ook flink slaan en steken? Waar komt die meedogenloosheid vandaan? De daders hebben er ook zichzelf mee want als ze gepakt worden, vallen hun straffen flink hoger uit. Het lijkt wel alsof ze dat niet kan schelen, onverschillig, het maakt toch niet uit. Misschien is dat ook wel zo. De integratie binnen Nederland heeft gezorgd voor een cultuurschok. Tegenover verbeteringen in vooral materiële zin, staat het gevoel van ontworteling dat onder veel Bonairianen leeft, het gevoel langzamerhand vreemdeling te worden op eigen eiland. Nu nog de meerderheid, binnenkort niet meer. Er is ook niemand die de onvrede en onderbuikgevoelens serieus bespreekbaar maakt en probeert een helpende hand te reiken.  

Drie van de vijftien overvallen dit jaar zijn opgelost, bij één van de laatste overvallen werden de daders door een efficiënt samenspel tussen politie, media en bevolking binnen een paar uur in de kraag gegrepen. De twee verdachten komen van Curaçao, verbleven al een tijdje op het eiland. Als toeristen. De korpschef bevestigde wat ik al vaker had gehoord; dat behalve lokale daders tegenwoordig ook sprake is van criminaliteitstoerisme. Kom, laten we een paar dagen naar Bonaire gaan om daar onze slag te slaan. Waarom? Dat is niet zo moeilijk te bedenken. Hoofdrol in het criminaliteitstoerisme speelt ongetwijfeld de Bonairiaanse gevangenis, in de volksmond het vijfsterren resort in hartje Kralendijk. Gedetineerden hebben een mooie televisie in de cel, airco in de recreatieruimte en een dagprogramma. En niet onbelangrijk: drie keer per dag eten volgens de Schijf van Vijf. Vaak een beter leven dan thuis. Hoofdofficier Van Delft krijgt af en toe zelfs verzoeken van gevangenen van andere eilanden of ze hun straf op Bonaire mogen uitzitten.

De gevangenis op Bonaire is een juweeltje in de Caribische regio, Nederland is er trots op dat het complex aan internationale normen voldoet. Ik zeg niet dat gevangenen niet goed behandeld moeten worden. Wel dat een gevangenis die qua voorzieningen en veiligheid met kop en schouders boven andere gevangenissen in de regio uitsteekt, een gevaarlijke aantrekkingskracht kan hebben. Het is voor een doorgewinterde overvaller op Curaçao of in Venezuela veel interessanter om op Bonaire overvallen te plegen. Of ze nu meteen op Bonaire of uiteindelijk na een tijdje op Curaçao of elders worden opgepakt, ze komen hier hun straf uitzitten. Calculerende criminelen.

Ik moet eerlijk zeggen dat mij soms een droevig gevoel over de toekomst van Bonaire bekruipt. Paradise Lost. Toch was er op dezelfde dag als de persconferentie van de korpschef een hartverwarmend lichtpuntje. Sinds kort heeft Bonaire een Consumentenbond, Unkobon. Onafhankelijk van de overheid, uniek voor het eiland. De 250 leden betalen jaarlijks een tientje. Eind vorig jaar spande de bond een kort geding aan tegen het Water- en Elektriciteitsbedrijf over een tariefsverhoging. Gisteren sloot Celia Fernandes Pedra, de voorzitter van de Consumentenbond, een overeenkomst met de directie van het WEB. Een van de afspraken is dat het energiebedrijf in totaal $100.000 terug betaalt aan alle huishoudens met een elektriciteitsaansluiting, $10 tot $15 per huishouden.

Bonaire is een diep verdeeld eiland waar eigenbelang volop regeert, er is weinig interesse voor het algemeen belang. 'Als het mij maar goed gaat, de rest interesseert me niet'. Het is voor Bonaire bijzonder dat een organisatie zo nadrukkelijk de belangen van iedereen behartigt, niet alleen de belangen van de eigen leden. Het laat ook zien dat burgers, die de moed hebben zich onafhankelijk van de overheid te organiseren, met geduld en de kracht van argumenten resultaten kunnen boeken. Hoopgevend. 

 

 

http://www.vandorp.net/titel.asp?id=202